Тэртээ 1729 оны эхээр “Жургааны занги” нэртэйгээр хилийн худалдааг зохицуулах худалдаачдыг баримтлан захирах газар гэж байгуулагдсанаар тус сумын эх үүсвэр тавигджээ. Хожмоо 1778 оноос Наймаачин хот буюу Хиагт хот  гэж нэрлэгдэх болсон. 1921 оны Ардын хувьсгалын өлгий болсон Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг сум нь Улаанбаатар хотоос 345 км, аймгийнхаа төвөөс 25 км зайд баруун талаараа Сүхбаатар, зүүн талаараа Хүдэр, урд талаараа Ерөө, Шаамар сумуудтай хойд талаараа Оросын холбооны улстай хиллэн оршдог.

Алтанбулаг сум нь нийт 210030 га га нутаг дэвсгэртэй.

Үүнээс:

1. ХАА-н зориулалттай газар:18490,7 га

2. Хот тосгон суурины газар:1552,5 га

3. Зам шугам шүлжээний газар: 812,4 га

4. Ойн сангийн газар: 84329,2 га

5. Усан сан бүхий газар 374 га

6. Улсын тусгай хэрэгцээний газар: 104471 га

7. Алтанбулаг худалдааны чөлөөт бүс: 500 га

Хүн амын тоо-4759             Нийт өрх-1311

Эрэгтэй:2422 Сумын төвийн өрх:1024

Эмэгтэй:2337 Хөдөөгийн өрх:287

Сумын хэмжээнд 2021 онд тоологдсон малын тоо- 69693

Тэмээ-1

Адуу-3775

Үхэр-11786

Ямаа-24566

Хонь -29565

Сумын хэмжээнд бүртгэгдсэн тээврийн хэрэгслийн тоо –1620

Суудлын машин-940

Ачааны машин-584

Автобус-49

Тусгай-13

             Чиргүүл-34 

Суманд бүртгэлтэй 145 аж ахуйн нэгжтэй.

Инженерийн дэд бүтэц:  Зам тээвэр ба цахилгаан хангамж

Сумын газар нутаг дээгүүр ОХУ-ыг Нийслэл Улаанбаатартай холбосон олон улсын чанартай 25 км хатуу хучилттай авто зам дайран өнгөрдөг.

Сумын төвд 5 км сайжруулсан замтай бөгөөд хөдөөгийн баг сумын төв хоорондоо шороон замаар холбогддог.

 Сум нь Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. Сумын төв дээр 1970 онд баригдсан 110 / 35 / 10 квт - ийн дэд станцтай , ДСЦТС - Алтанбулаг хэсэг нь Сэлэнгэ аймаг Алтанбулаг сумын нутаг дэвсгэрт байрлах ээрийн эзэмшлийн 35кВ-ын АШ- 25км, 35/6 кВ-ын дэд станц-1, 6кВ -ын 3 нь гарсан шугамтай, 3кВ -ын 75 км АШ, 0.4кВ -ын 41.17км АШ, АТП– 5, КТП- 1, XТП- 4, хэрэглэгчийн эзэмшлийн АТП-32, КТП- 11 , ХТП- 3 дэд станцуудаас тэжээлтэй нийт 834 айл өрх 55 ААН-д ЦЭХ-ийг түгээн борлуулах ажлыг хариуцан ажиллаж байна.

Холбоо мэдээллийн сүлжээ:

Алтанбулаг сум нь орчин үеийн техникийн дэвшил болох тоон системд бүрэн шилжсэн, хагас автомат системээр ажиллаж байна. Тоон системд бүрэн шилжсэн газарт цахилгаан мэдээ, факс, интернэт, суурин болон улс хоорондын телефон холбоогоор үйлчлүүлэх бүрэн боломжтой болж байна.

Усан хангамж, ариутгах татуурга:

Сумын төвд ашиглалтаас гарсан 1 цэвэрлэх байгууламж, ашиглагдаж байгаа бохир усны 36 худаг. 2,1 км урт шугам хоолой байна. Төвлөрсөн ариутгах татуургын системд 80 өрх, 6 аж ахуйн нэгж холбогдоод байна.

Дулаан хангамж:

Сумын төвд 2 төвлөрсөн уурын зуух /сумын төвийн болон гаалийн/ байдаг.

Халаалтын төв нь DZN2-1.25 маркийн 2ш зуухаар Алтанбулаг сумын 6 төсөвт байгууллага, 11 ААНБ, 82 айл өрхийг t= 50/45 С температурын графикаар к - 50/55 маркийн сүлжээний 2 ширхэг насос, 1.5 км /хос/ төв ба салбар шугамаар дамжуулан дулаан түгээж ажиллаж байна.

Нутгийн удирдлага:

1. Сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал

2. Иргэдийн төлөөлөгчийн хурлын дарга-1

3. Иргэдийн төлөөлөгчийн хурлын нарийн бичгийн дарга-1

4. Иргэдийн хурлын төлөөлөгч-21

  5. Иргэдийн төлөөлөгчийн хурлын тэргүүлэгч-7

БНМАУ-ын Ардын Их Хурал 1992 оны 01 сарын 13-ны өдөр Монгол Улсын шинэ үндсэн хуулийг баталсанаар Монгол Улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгжийн удирдлагад “Нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага хэмээх цоо шинэ нэр томъёо бий болжээ. 1992 оны Үндсэн хуулинд Нутгийн өөрөө удирдах байгууллага бол аймаг, нийслэл, сум, дүүрэгт тухай нутаг дэвсгэрийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн Хурал, баг хороонд иргэдийн Нийтийн хурал, түүний тэргүүлэгчид мөн хэмээн хуульчилжээ. 

№	Овог нэр	Албан тушаал	Утасны дугаар
1	П.Сарангэрэл	ИТХ-ын дарга	95499197
2	Т.Уянга	ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга	99237890
3	Б.Бат-Үндэс	Тэргүүлэгч	99634573
4	Н.Баясгалан	Тэргүүлэгч	99017047
5	Д.Золзаяа	Тэргүүлэгч	94117980
6	Ч.Үүрцайх	Тэргүүлэгч, ХААН банкны Алтанбулаг тооцооны төвийн захирал	99048408
7	Б.Ганболд	Тэргүүлэгч	99895007
8	Н.Мөнхзул	Тэргүүлэгч	99498584
9	Э.Баярмаа	Төлөөлөгч	94001070
10	Н.Отгонцогт	ИТХ-ын төлөөлөгч,      Засаг дарга	99499717
11	Х.Отгонжаргал	ИТХ-ын төлөөлөгч,      Засаг даргын орлогч	94727729
12	Б.Баттулга	ИТХ-ын төлөөлөгч,                1 дүгээр багийн Засаг дарга	94182828
13	Н.Ариунжаргал	ИТХ-ын төлөөлөгч	99058926
14	Б.Батсайхан	ИТХ-ын төлөөлөгч	96009727
15	О.Хэрлэн	ИТХ-ын төлөөлөгч, Төрийн банкны эдийн засагч	99014628
16	Б.Батноров	ИТХ-ын төлөөлөгч, 2 дугаар цэцэрлэгийн аргазүйч	99168752
17	Ц.Одонцэцэг	ИТХ-ын төлөөлөгч	99766476
18	М.Оюунцэцэг	ИТХ-ын төлөөлөгч,эрүүл мэндийн төвийн бага эмч	9997395
19	М.Намжилмаа	ИТХ-ын төлөөлөгч, НИК ШТ	99032009
20	Ч.Өлзий-Орших	ИТХ-ын төлөөлөгч,  Малчин	99958297
21	Л.Гантөмөр	ИТХ-ын төлөөлөгч,Малын эмч	99865647
22	Р.Булгаа	ИТХ-ын төлөөлөгч,Малын эмч	99495108

Багийн нийтийн хурал:

№	Овог нэр	Албан тушаал	Утасны дугаар
1	Д.Март	1-р БИНХ-ын дарга	99232706
2	С.Чойсүрэн	2-р БИНХ-ын дарга	99135323
3	Б.Эрдэнэ-Очир	3-р БИНХ-ын дарга	99871920

                                    Төсвийн байгууллагууд:

1. Сумын Засаг даргын тамгын газар

1921 оны 6 дугаар сарын 28-нд Ардын түр Засгийн газар, Намын төв хорооны хамтарсан 24 дүгээр хурлаас Умард хязгаарыг илбэн тохинуулах “Умар хязгаарын сайдын яамыг байгуулсанаар шинэ цагийн өнөөгийн Алтанбулаг сумын Засаг даргын тамгын газар үүссэн байна.

Бүргэдэй 1 дүгээр баг

Суварга 2 дугаар баг

Цөх 3 дугаар баг гэсэн Засаг Захиргааны анхан шатны нэгж болох 3 багтай.   

№	Овог нэр	Албан тушаал	Утасны дугаар
1	Н.Отгонцогт	ИТХ-ын төлөөлөгч,      Засаг дарга	99499717
2	Х.Отгонжаргал	ИТХ-ын төлөөлөгч,      Засаг даргын орлогч	94727729
3	Ү.Янжиндулам	Засаг даргын тамгын газрын дарга	99861845
4	Р.Үнэнбат	Санхүү албаны дарга	99139107
5	Ц.Саранцэцэг	Төсвийн мэргэжилтэн	99087690
6	Б.Мөнхзул	Нийгмийн бодлогын мэргэжилтэн	99342044
7	Д.Амартүвшин	Хууль эрх зүй хариуцсан мэргэжилтэн	99683686
8	Б.Болорцэцэг	Архив, бичиг хэргийн эрхлэгч	99957787
9	Б.Буян-Өлзий	Хөдөө аж ахуйн тасгийн дарга	99831883
10	Г.Мөнхболд	Мал аж ахуйн үүлдэрлэлийн технологи, үржил мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн	85850699
11	Б.Одмаа	Хүнс, Жижиг дунд үйлдвэрлэл, хоршооны асуудал хариуцсан мэргэжилтэн	99895554
12	Б.Баттулга	1-р багийн Засаг дарга	94182828
13	Г.Жамбалдорж	3-р багийн Засаг дарга	99305595
14	С.Мөнхзул	Байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч	99638160
15	З.Амарсайхан	Байгаль хамгаалагч	99863641
16	Г.Март	Байгаль хамгаалагч	99931885
17	М.Мөнх-Аюуш	Хөдөлмөр, халамж хариуцсан мэргэжилтэн	99847559
18	А.Шажинбат	Сумын татварын байцаагч	99807334
19	М.Оюунсүрэн	Газрын даамал	95566736
20	Ж.Нарангэрэл	Улсын бүртгэгч	99767470
21	О.Чинчимэг	Мал эмнэлгийн тасгийн дарга	99597334
22	Г.Ган-Эрдэнэ	Тархвар зүйч	89250223
23	Ж.Ганцэцэг	Ойн инженер	99753747
24	Ц.Батцэцэг	Нийгмийн даатгалын байцаагч	94923030
25	Р.Насанжаргал	Нягтлан бодогч	99242391
26	Э.Цэнд-Аюуш	Нягтлан бодогч	99494124
27	Э.Зориг	Нярав	99141887
28	Ц.Отгонпүрэв	Жолооч	99897608
29	У.Володъя	Тохижилт үйлчилгээний жолооч	99467737
30	Д.Дашдорж	Тохижилт үйлчилгээний үйлчлэгч	9767600
31	М.Батдулам	ЗДТГ-ын үйлчлэгч	95369508
32	Р.Оюунбилэг	Нийгмийн даатгалын үйлчлэгч	95926909
33	Л.Болдсайхан	ЗДТГ-ын жижүүр	99754358
34	Г.Эрдэнэбат	Жижүүр	99146333

1. Ерөнхий боловсролын сургууль:

Захирал Б.Эрдэнэ-Очир (Утас-99871920)

 

Өнөөгийн Алтанбулаг сумын сургуулийн түүх 1920-иод он буюу Монгол оронд ардын хувьсгал ялж, улмаар эх орноо харийн түрэмгийлэгчдээс чөлөөлж, хувьсгалын ололтоо бататган бэхжүүлж, энх цагийн бүтээн байгуулалтын ажил эд өрнөх цаг үеэс эхлэлтэй. Тус сургууль бага-15, дунд-10, ахлах-6 нийт 31  бүлгийн 804 суралцагч, 64 багш, ажилчидтай дотуур байранд -75 суралцагч, насан туршийн боловсролын төвийн байр, хичээлийн 2 байранд бага дунд боловсрол олгох ажлыг зохион байгуулж байна.

3. Эрүүл мэндийн төв:

Дарга У.Энхбямба (70366028)

1921 онд Ардын хувьсгал ялсны дараа байгуулагдсан “Умард хязгаарын Сайдын яам”-ны чухал зорилтын нэг нь хойд хязгаарт ард иргэдийг эмчлэн сувилах эмнэлгийг байгуулах явдал байсан бөгөөд 1925 онд ЗХУ-аас уригдсан эмч И.Кузьмины удирдлага дор тэрхүү эмнэлэг байгуулагдсан нь Монголын хөдөө нутаг дахь шинэ цагийн анхны эмнэлэг байсан юм. Тус эмнэлэг нь Эрүүл Мэнд Спортын сайд , Сангийн сайдын  2015 оны 498/345 тоот хамтарсан тушаалын дагуу сум , тосгоны ЭМТ -ийн орон тооны жишгээр  их эмч 4, сувилагч 6, бага эмч 6, лаборант, эмийн санч, нябо, нярав, тогооч, жолооч 2, үйлчлэгч 2  нийт 25  орон тоотойгоор сумын хүн амд анхан шатны болон нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг жигд, хүртээмжтэй, чанар аюулгүй байдлыг ханган ажиллаж байна.

4. Найрамдал 1-р цэцэрлэг:

Эрхлэгч Д.Болормаа Утас-(99072507)

Найрамдал 1-р цэцэрлэг нь 1931 онд орон нутгийн засаг захиргааны зохион байгуулалтыг шинэчлэн тогтоож байсан тэр үед Газар тариалангийн аймагт байгуулагдсан БНМАУ-ын хөдөөгийн анхны цэцэрлэгүүдийн нэг юм. Тус цэцэрлэг нь 26 багш, ажиллагсадтай 6 бүлэгт 127 хүүхдийг хамруулан сургалт хүмүүжлийн ажлыг амжилттай зохион байгуулж байна.

5. Дамбо 2 дугаар цэцэрлэг:

Эрхлэгч Ж.Мөнхтуяа (Утас-99994048)

2009 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдөр тус сумын иргэн Ж.Мөнхтуяагийн санаачилгаар үүсгэн байгуулагдсан. 27 багш, ажиллагсадтай өдрийн 5 бүлэг, 24 -ийн 1 бүлэгт нийт  146 хүүхдэд сургуулийн өмнөх боловсролыг олгож байна.

6. 3 дугаар цэцэрлэг:

Эрхлэгч У.Тэргүүнбаяр (Утас-99716543)

2020 оны 01 дүгээр сард

7. Соёлын төв:

Эрхлэгч Б.Ариунзаяа (99030756)

Соёлын өргөө анх 1923 онд Алтанбулаг сайдын яамны харьяанд алдарт хөгжимчин хуурч Лувсан зэрэг 7 хүний бүрэлдэхүүнтэй “Улаан гэр” нэртэйгээр байгуулагджээ. 1970 онд соёлын төвийн одоогийн барилга ашиглалтанд орж, 100 хүний суудалтай үзвэрийн танхим, номын сангийн уншигчийн танхим нээгдэж байсан. Сумын иргэдэд 6 албан хаагчийн бүрэлдэхүүнтэй урлаг, соёлын үйлчилгээг үзүүлэн ажиллаж байна.

Алтанбулаг дахь  Цагдаагийн хэсэг

 Хэсгийн дарга Г.Энхтүвшин (Утас-80380000)

Хэсгийн байцаагч-1

Замын байцаагч-1

Замын цагдаа-2

Хэв журмын цагдаа-2

Монголын цахилгаан холбоо

                             Холбооны эрхлэгч Д.Алдартуяа (Утас-70366091)

Холбоо нь 1921 онд Ардын хувьсгал ялсан өдрөөс эхлэн Хиагт- Их хүрээний хооронд тавигдсан дан утастай морзын аппаратын харилцаагаар үйл ажиллагаагаа эхэлсэн түүхтэй. Ардын түр засгийн газрын 1921 оны 7 дугаар сарын 19-ны 6 дугаар хурлын тогтоолоор “Шуудан бичиг, цахилгаан мэдээний хороо” нэртэйгээр байгуулагдсан юм.

“Алтанбулаг” Чөлөөт бүс

“Алтанбулаг” чөлөөт бүс нь эрх зүй, хөрөнгө оруулалтын таатай орчныг бүрдүүлж, экспортын чиглэлийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг татах, транзит тээвэр, логистикийг нэмэгдүүлэх,  бүс нутгийн хөгжлийг хурдасгах замаар эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна.  

               Дархан Сэлэнгийн ЦТС ХК Сүхбаатар салбарын

                                   Алтанбулаг хэсэг:

 Техникч Ж.Баярсайхан (Утас-99067564)

Ашиглалт засварын монтёр-1

Ашиглалт борлуулалтын байцаагч-1

            “МТ“ Шатахуун түгээх станц

Эрхлэгч Т.Ганбаатар (88670318)

Түгээгч-3

              “Петровис” Штахуун түгээх станц

Эрхлэгч О.Цэнд-Аюуш (99939407)

Түгээгч -2

                Тус амгалант хийд:

Ловон лам Р.Амарбаясгалан (99820436)

Лам-2

Харуул-1

Үйлчилгээний ажилтан -1

Олон нийтийн байгууллага:

Ахмадын хорооны дарга П.Буян-эрдэнэ (Утас- 99869719)

Тэргүүлэгчид: 5

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн холбоо

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн холбооны дарга Г.Баясгалан (Утас-88025944)

Тэргүүлэгчид: 5

Эмэгтэйчүүдийн зөвлөл

Эмэгтэйчүүдийн зөвлөлийн дарга Ю.Цэрэндолгор (99837386)

Тэргүүлэгчид: 15

Тус сумын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй амралтын газрууд

 

№	Амралтын газрын нэр	Хариуцагчийн нэр	Утасны дугаар
1	Гурван нарст амралт	Б.Баярцэцэг	99815422
2	Сайхны хөтөл амралт	Б.Буянтогтох	80444488
3	Хонгор морьт амралт	Т.Энхбаяр	99147937
4	Оч амралт /Делифин/	Ц.Дэлгэрмаа	99496868
5	Анун амралт	Ё.Батзул	99115206
6	Гоё амралт	Д.Дамба	98242424
7	Нарлаг монгол амралт	Д.Төгсжаргал	99198420
8	Хан оргил амралт	Ц.Эрдэнэтуяа	95186006
9	Номт амралт	Сумъяа	99227466
10	Их монгол амралт	Жаргалсайхан	99997447
11	Нандин амралт	Ч.Дашням	99094584
12	Хонд рашаан амралт	Төвсанаа	99499500
13	Гүн нуур жуулчлалын бааз	Ч.Нямбуу	99499401
14	Хондын боргио амралт	Болор	95021333
15	Хилчин амралт	Д.Батсайхан	95955555

 

Онцлог буюу давуу тал:

Алтанбулаг сум нь аялал жуулчлалын бүс нутаг болон хөгжихийн тулд дотооддоо  аялал жуулчлалыг 3 чиглэлээр хөгжүүлнэ.

1. Түүхийн дурсгалт газар

2. Байгалийн үзэсгэлэнт газар

3. Хилийн боомттой уялдуулан хөгжүүлэх

1.Ардын хувьсгалын өлгий нутаг учраас хувьсгалын “Музей”, түүхийн дурсгалт газруудыг сэргээн засварлаж, хилийн боомттой уялдуулан дотоодын аялал жуулчлалыг хөгжүүлнэ.

Ардын Хувьсгалын өлгийн нутаг түүхэн дурсгалт, байгалийн үзэсгэлэнт  газрууд ихтэй.